Czym zajmuje się notariusz?

Poświadczenia notarialne, intercyza, umowa sprzedaży nieruchomości, sprawy spadkowe – notariusz to zawód zaufania publicznego, którego zakres działalności obejmuje sporządzanie umów, a także poświadczanie dokumentów, uzyskiwanych przez dwie strony spraw w wielu różnych sytuacjach, a także inne czynności, do których przeprowadzenia niezbędna jest obecność rejenta. Czym zajmuje się notariusz i w jakich sprawach można się do niego zgłosić?

Notariusz jest prawnikiem, upoważnionym do tworzenia aktów notarialnych oraz prowadzenia innych czynności, do których – w świetle prawa polskiego – niezbędna jest obecność notariusza. Działalność tę reguluje ustawa z dnia 14 lutego 1991 roku Prawo o notariacie. Oprócz tego notariusz udziela stronom wszelkich niezbędnych informacji w zakresie dokonywanych czynności. Sporządzenie dokumentów u notariusza – zarówno tych dotyczących zakładania spółek, jak i aktów własności czy przekazania spadku – jest gwarancją ich zgodności z przepisami. Umowy sprzedaży nieruchomości, sprawy spadkowe czy intercyzy u notariusza, a także inne dokumenty, są tworzone również w celu zminimalizowania liczby sporów sądowych. Czym zajmuje się notariusz, jakie dokumenty można u niego uzyskać i w jakiej sprawie lepiej jest zgłosić się do notariusza, niż do sądu?

 

Umowa sprzedaży nieruchomości

Aby kupić lub sprzedać dom, mieszkanie, działkę czy inną nieruchomość, niezbędne jest podpisanie umowy u notariusza w formie aktu notarialnego. Jest to finał transakcji między kupującym a sprzedającym, przy czym osobą sporządzającą taką umowę, w świetle prawa polskiego, musi być notariusz. Oprócz umowy sprzedaży nieruchomości, w kancelarii należy także pojawić się w momencie podpisania umowy warunkowej (jeśli – przykładowo – mieszkanie czy dom położone jest w strefie rewitalizacji).

Oprócz umowy sprzedaży nieruchomości, warto również podpisać u notariusza umowę przedwstępną – taka forma (w przeciwieństwie do umowy cywilnoprawnej) daje wówczas pewność co do realizacji jej postanowień, a w przypadku niewywiązania się stron z warunków umowy – do dochodzenia praw sprzedającego bądź kupującego przed sądem.

Stworzenie umowy sprzedaży nieruchomości to tylko jedno z wielu zadań notariusza

 

Intercyza u notariusza

Kolejny dokument u notariusza, który można uzyskać w formie aktu, to intercyza – czyli małżeńska umowa majątkowa, wprowadzająca (odmiennie niż w przypadku wspólności majątkowej) rozdzielność majątkową. Oznacza to, że małżonkowie od momentu podpisania intercyzy u notariusza dysponują odrębnymi majątkami.

Intercyzę mogą sporządzić zarówno przyszli, jak i obecni małżonkowie – przykładowo w momencie pojawienia się kłopotów finansowych u jednej ze stron. Istnieje kilka rodzajów takiego dokumentu, wyłączającego, rozszerzającego, przywracającego bądź ograniczającego wspólność majątkową. To, jaką formę przyjmie intercyza, każdorazowo zależy od sytuacji i oczekiwań małżonków. Należy pamiętać o tym, że obecność notariusza oraz jego potwierdzenie przy spisanym dokumencie jest konieczne do tego, by akt był ważny w świetle prawa.

Intercyza u notariusza może być podpisana zarówno przed, jak i po ślubie

 

Sprawy spadkowe – notariusz poprowadzi je szybciej, niż sąd

Sprawy spadkowe to rodzaj postępowania, z którym można udać się do sądu lub do notariusza. Druga możliwość – czyli wizyta w kancelarii – jest procedurą uproszczoną, prowadzącą do sporządzenia dokumentu określanego jako notarialne poświadczenie dziedziczenia, zawierającego informacje o tym, kto jest spadkobiercą i w jakim udziale otrzymuje spadek. Co do zasady, wymagane jest stawienie się w kancelarii wszystkich spadkobierców, a także ich zgoda na przeprowadzenie sprawy spadkowej. Notariusz pobiera wówczas stosunkowo niską opłatę (która jest stała – bez względu na wielkość dziedziczonego majątku).

Jeśli strony sprawy spadkowej nie mogą się porozumieć, pozostaje im droga sądowa. Jest to jednak proces długotrwały (ze względu na konieczność ustalenia terminu rozpraw pasującego wszystkim osobom zainteresowanym) oraz kosztowny (jeśli zajdzie konieczność skorzystania z usług adwokata).

Sprawy spadkowe to jedna z czynności, które prowadzi notariusz

 

Inne dokumenty u notariusza

Oprócz czynności związanych ze spisywaniem intercyzy, umowami sprzedaży nieruchomości czy sprawami spadkowymi, notariusz czuwa nad prawidłowością wielu innych dokonywanych w kancelarii czynności. Przede wszystkim poświadcza on swoją obecnością i podpisem (poświadczenie notarialne) różne czynności dokonywane przez swoich klientów, nadając im moc dokumentu urzędowego. Wśród dokumentów, które w świetle prawa polskiego muszą mieć formę aktów notarialnych, są m.in. pełnomocnictwa do prowadzenia niektórych czynności prawnych, umowy związane z użytkowaniem wieczystym (przenoszenie, oddanie, przedłużenie użytkowania), umowy o ustanowienie odrębnej własności lokalu czy umowy darowizn.

Ponadto notariusz, poza sporządzaniem aktów notarialnych, zajmuje się również sporządzaniem różnego rodzaju poświadczeń notarialnych (np. poświadczenie podpisu, zgodności kopii dokumentu z oryginałem), spisywaniem protokołów, testamentów, oświadczeń, a także sporządzaniem protestów czeków i weksli.

Poświadczenie notarialne nadaje umowom i czynnościom klientów moc dokumentu urzędowego